سوگ وفقدان سوگ چیست ؟

سوگ وفقدان سوگ چیست ؟
سوگ پاسخی طبیعی ونرمال نسبت به یک فقدان است.
همة افراد معمولا در زندگی خود واکنش سوگ وفقدان را تجربه میکنند این فقدان می تواند بدلیل مرگ عزیـزی ،قطـع
ارتباط ،معلولیت ویا از دست دادن موقعیتی باشد.غالبا بعد از هر فقدانی ،شخص سوگوار از حمایت اطرافیان برخوردار می
گردد.واکنش افراد در جریان سوگ ،نه تنها از شخصی به شخص دیگر فرق می کند بکله می تواند در دوره های مختلـف
زندگی یک شخص نیز متغیر ومتفاوت باشد.بنابراین ،اطرافیان فرد سوگوار می باید آمادگی پذیرش وحمایت از وی را بـا
دامنة وسیع حالات عاطفی وهیجانی داشته باشند.
نحوه واکنش نسبت به یک فقدان:
هر فرد سوگوار ممکنست واکنش های مختلفی را نسبت به یک فقدان از خود نشان دهد.در بسـیاری از موارد،بخصـوص
در شروع فقدان،شخص سوگوار ممکنست احساسات متضاد وشدیدی را از خود بروز دهد. بگونهای کـه حتـی ممکنسـت
وقوع فقدان را انکار کند ویا احساساتی نظیر حزن و اندوه ،درماندگی ،بی کسی ،گناه ویا خشم در وی بوجود آیـد.تجربـه و
قبول چنین احساساتی بعنوان واکنشی طبیعی ،میتواند نقش مؤثر و مهمی را در جریان تسکین سوگ و رفع حالات آن ایفاء
کند. نهایتا ،فرد سوگوار به مرحلهای میرسد که فقدان وارد تجربیات زندگی وی شده وبا قبول آن مـیتوانـد فعالیتهـای
عادی روزمره زندگی خود را ادامه دهد.
در طول دوره بهبودی وبدنبال یک فقدان هر فرد سوگوار ممکنست واکنشهای مختلفی را از خود بروز دهد .بعضی از ایـن
واکنشها که ممکن است چندین مرتبه نیز تجربه شوند درزیر آورده شده است :
(١انکار ،شوکه شدن ،بیحالی ـ واکنشهایی هستند که بدنبال یک فقدان ، فرد سـوگوار را از عوامـل فقـدان دور نگـه
میدارند و فرد را از غرق شدن در احساسات ناگوار وناراحت کننده محافظت میکنند.
(٢تخلیه هیجانی ،عاطفی ـ این نوع واکنش غالبا همزمان با درک جنبههای مختلف فقدان روی میدهد که در نتیجـه
آن فرد به گریه میافتد . این امر در تسکین حالات سوگ در فرد نقش مؤثر وبسزایی دارد.
(٣افسردگی واکنشی ـ احساساتی طبیعی بدنبال هرگونه حزن واندوهی هستند )احساساتی نظیر ناامیدی ،بی ارزشی
،تنهایی ،طرد شدگی ( که با درک وسعت فقدان در فرد ایجاد میشوند . در بسیاری از موارد ، افسـردگی واکنشـی
،نسبت به یک عامل از دست رفته عکس العملی است طبیعی که هر فرد سوگوار قبل از رسیدن بـه زنـدگی عـادی
روزمره خود باید این مرحله را پشت سربگذارد.
(٤هراس ـ داشتن احساساتی نظیر گیجی ومنگی ، وحشت ، درماندگی ، ناتوانی در سازگار ی با محیط پیرامون است
و حتی ممکنست این احساس در فرد بوجود آید که مسئلهای برای یکی از افرادخانوادهاش در شرف وقوع است .
(٥ندامت ـ متعاقب یک فقدان ) خواه مرگ عزیزی باشد یا قطـع ارتبـاط و وجـود معلولیـت ( یـک فـرد سـوگوار
ممکنست اشتغال ذهنی زیادی نسبت به این افکار پیدا کند که چه اعمال و برخوردهایی می بایستی در ارتباط با عامل
فقدان وپیشگیری از آن انجام می دادهاست ویا اینکه چرا با وی بهتر رفتار ننموده واحساس ندامت در وی بوجود آید
. این حالات برای درک موقعیت فقدان میتوانند مفید باشند اما در بعضی موارد ممکنست احساس گناه را در فـرد
بوجود آورند .
(٦خشم ـ پاسخ معمولی افراد نسبت به احساس بیعدالتی و ناتوانیهاست.
یک فقدان مهم ،میتواند اعتقادات اصولی و اساسی شخص سوگوار را نسبت به خود وزندگیش مـورد تهدیـد قـرار
دهد .در نتیجه ممکنست نسبت به فرد مسئول فقدان ویا بی عدالتی ناشی از دست رفتن عامل دچار خشـم گـردد
ویاحتی خشم نسبت به فرد متوفی نیز پیدا کند.
(٧نیاز به صحبت کردن ـ در ارتباط با قبول و درک تأثیر شخص از دست رفته )فقـدان ( ،فـرد سـوگوار ممکنسـت
مرتبا احساسات خود را راجع به فقدان بیان کند و خاطرات مشترکش با شخص از دست رفته را بطور مکرر وبا افراد
مختلف مطرح نماید.
(٨ناراحتی های جسمی ـ در پاسخ به استرسهای عاطفی هیجانی سوگ،بسیاری از افراد ممکنست نسبت به بیمـاری
های جسمی مختلف در طول ٦الی ١٨ماه پس از وقوع فقدان آسیب پـذیری بیشـتری داشـته باشـند ) بیماریهـایی
همچون سرماخوردگی ،اسهال ،بالارفتن فشار خون .(
مواقع بهبودی :
سوگ یک جریان نادیده گرفته شده و اشتباه درک شده در زندگی است . از آنجائی که صحبت راجع به هر فقدان و یا
مرگی برای بازماندگان ناگوار و ناراحت کننده است لذا سعی می شود در جریان سوگ ، پیرامون آن صحبت نشود. این
عامل ممکن است باعث شود تا این تجربه تلخ تر وتأسف بارتر از آنکه میتوانست ، باشد تجربهای که میتوانست ایـن
چنین نباشد.
در ارتباط با سوگ در جامعه غالبا ادراکات نادرستی وجود دارد که عملا می -توانند جریان بهبودی و رشد را بطور پنهان
با تأخیر روبرو سازند . بعنوان مثال دوستان و نزدیکان ممکنست با بیان جملاتی همچون شما باید قوی باشید، شـما بایـد
به زندگی خود ادامه دهید ، چه خوبست که دیگر رنجی نمی کشد سعی در آرام نمـودن بازمانـدگان داشـته باشـند .
گفتن اینگونه جملات ممکنست برای گوینده راحت باشد اما بندرت برای فرد سوگوار مفیـد و مـؤثر مـیباشـد .سـایر
ادراکات غلط و نادرست میتواند این باور باشد که فرد نباید احساسات و عواطف خود را بجز در قبرستان جـای دیگـر
بروز دهد و یا حتما باید جریان سوگ در طول زمان مشخصی پایان پذیرد . از جمله موارد دیگر این اسـت کـه شـخص
سوگوار نباید قبل از پایان پذیرفتن جریان سوگ بخندد ، بازی کند و یا حتی به کاری مشغول گردد.
دستور العملهایی برای کمک به افراد سوگوار :
دوستان و نزدیکان افراد سوگوار غالبا این سوالات را از خود می پرسند که مـن بایـد چـه کارهـایی انجـام دهـم ؟ چـه
چیزهایی باید بگویم ؟ آیا وظیفه خود را بدرستی انجام می دهم ؟ چگونه می توانم بهتر به فرد داغدیده خدمت و کمک
کنم ؟
در زیر پیشنهاداتی برای کمک به افراد داغدار آورده شده است : اقدامات زیر را انجام بدهید:
(١به آنها تلفن بزنید، کارت تسلیت بفرستید ، در مجالس سوگواری آنها شرکت کنید ، در برنامه های آنهـا عمـلا
شرکت کرده به آنها کمک نمائید.
بعنوان مثال : در تهیه غذا ، مراقبت از فرزندان آنها و....
(٢در دسترس باشید. به افراد سوگوار اجازه دهید بدانند که هر موقع نیاز به همکاری ، همفکـری و مشـورت بـا
شما باشد در دسترس آنها هستید .
(٣شنونده خوبی برای آنها باشید،احساسات و گفته های آنها را بپذیرید و از هر گونه قضاوت شخصی و اظهار نظـر
را جع به احساسات آنها و اعمالی که باید انجام دهند خود داری نمائید.
(٤اهمیت فقدان را پائین نیاورید و از اظهار نظر در مورد عامل فقدان و دادن پاسخهای بی محتـوا و بـی ارزش در
مورد آن پرهیز کنید . از صحبت پیرامون عامل فقدان ترسی به خود راه ندهید .
(٥برای مدت زمانی که نیاز باشد خواه طولانی یا کوتاه ، اجازه سوگواری را به فرد بدهید ، صبور باشید و عجله در
اینگونه امور نداشته باشید .
(٦افراد سوگوار را تشویق به مراقبت و مواظبت از خود نمائید و دربرآوردن نیازهای جسمی و گـرفتن تصـمیمات
اساسی آنها را یاری کنید .
(٧از منابع موجود حداکثر استفاده رابکنید . هر چند تحمل بسیاری از موقعیتها برای فرد سوگوار دشوار مـی باشـد
اما با کمک منابع دیگر همچون کتاب ، گروههای حمایت کننده ، دوستان و یا افراد متخصص می توانند قابل تحمل و
آسانتر گردند .
حمایت از افراد کمک کننده :
حمایت کردن از افراد سوگوار میتواند برای فرد کمک کننده نیز استرسآور باشد و از آنجائیکه با آنها سوگواری نیـز
می کنند نیازمند مراقبت و مواظبت از خود هستند . این افراد نیز بایـد فرصـت ایـن را بدسـت آورنـد کـه بتواننـد
احساسات خود را بیان کرده و برای دریافت حمایت ، از دوستان دیگر خود کمک بگیرند.
بخاطر داشته باشید:
همانگونه که الگوهای سوگواری متفاوت هستند راههای کمک به ) افراد سوگوار (نیز متفاوت میباشند . با ایـن وجـود ،
بودن در کنار فرد سوگوار و گوش دادن به صحبتهای وی میتواند کمک کننده بوده و در جریان تسکین حالات وی مـؤثر
باشد.

مترجم : : منبع

نسرین مصباح University Of Lllinois Counseling Center