سخن هفته

خُلق عظیم پیامبر (ص)
میلاد با سعادت حضرت ختمی مرتبت، محمد مصطفی (ص) فرصتی است تا اندیشمندان و پژوهشگران جهان اسلام، بیش از پیش در ابعاد گوناگون شخصیت ممتاز عالم انسانی و گوهر بی مثال آفرینش الهی تدبّر کرده و جلوههای تازهای از کمالات حضرتش را نمایان سازند. از جمله صفاتی که خداوند کریم برای خاتم رسولان الهی، در قرآن کریم ذکر مینماید، صفت خلق عظیم است، "وَ إنَّک لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ" ای پیامبر تو خلق هم علو دارد و هم عظیم است. صفت عظیم که برای پیامبر در این آیة شریفه ذکر گردیده، صفت برجسته و خاصی است که خداوند در قرآن کریم برای مصادیق خاص و برجستة دیگری نیز آن را بهکار برده است إنَّ زلزلة السّاعَة شیءٌ عظیم ربُ العرشِ العظیم، إنَّ کیدَهُنَّ عظیم و ...
این صفت برجسته هنگامی که در برابر خلق پیامبر(ص) قرار میگیرد جلوهای از عظمت اخلاقی رسول خاتم را نشان میدهد که ویژه آن حضرت است و دیگران را در آن مرتبت راهی نیست. بسیاری از ما هنگامیکه قرار است جلوههایی از خلق والای پیامبر را بیان کنیم. بیشتر به مصادیقی اشاره میکنیم که اگرچه جزو جلوههای خلق نیکو میتواند به شمار آید، اما به لحاظ اینکه دیگران هم در آن میتوانند ورودی داشته و از آن صفت برخوردار باشند، جلوه خلق عظیم نمیتوانیم محسوبش کنیم. اینکه در سلام کردن بر دیگران پیشی گیرم، با کودکان مهربانی کنیم و با آنها رفتار کودکانه داشته باشیم، یا اینکه در مقابل بدی دیگران خوبی کنیم و ... اگرچه در دایرة ارزشهای اخلاقی قرار می گیرند و بیشک آنچه در این عرصه از مسلمانان سر میزند، الگو گرفته از رفتار و عمل پیامبر(ص) و ائمة معصومین است و از باب الفضل للمتقدم در این مسیر هم فضل و کرامتش به پیامبر(ص) و خاندانش اختصاص دارد اما به لحاظ اینکه دیگر  انسان ها هم می توانند از چنین صفاتی بهره مند باشند، باتردید می توان پذیرفت این جلوه های رفتاری، مصداق خلق عظیم حضرت ختمی مرتبت(ص) باشد. از این رو نیاز است که جلوه های عظمت خُلق پیامبر(ص) را در مصادیقی جستجو کنیم که در حیطه طاقت و توان بشری نیست و تنها زیبنده وجودی است که مظهر تامه فضایل و کمالات انسانی است. مولوی در مثنوی حکایتی کوتاه آورده است که تا حدی می توان آن را جلوه عظمت خُلق و صفات کمالی پیامبر اعظم(ص) دانست:
دید احمد را ابوجهل و بگفت / زشت نقشی کز بنی هاشم شکفت
گفت احمد مر ورا که راستی / راست گفتی گرچه کار افزاستی
حیدر او را دید و گفت ای آفتاب / نی زغربی نی زشرقی رخ بتاب
گفت احمد راست گفتی ای عزیز / ای رهیده تو ز دنیای نه چیز
حاضران گفتند ای صدرالوری / راستگو گفتی دوضد گورا چرا
گفت من آئینه ام مصقول دست / ترک و هندو در من آن بیند که هست
ابوجهل با نبی اکرم(ص) برخورد می کند، خطاب به پیامبر(ص) می گوید که ای محمد(ص) تو زشت نقش ترین خاندان بنی هاشی، پیامبر(ص) خطاب به ابوجهل می گوید: ای ابوجهل هرچند که تو مایه دردسر ما هستی، اما این سخنت که من زشت نقش ترین آل بنی هاشم هستم، راست است. از سوی دیگر علی(ع) با پیامبر(ص) دیدار می کند به آن حضرت می فرماید: ای رسول خدا، آفتاب واقعی جمال پر فروغ تو است.
به تعبیر حافظ:
روشنی طلعت تو ماه ندارد / پیش تو گل رونق گیاه ندارد
پیامبر خطاب به علی(ع) هم که جمال او را زیباترین جلوه مجال در عالم هستی بر می شمارد می فرماید: ای علی(ع) جان، ای رهیده از دام دنیای فانی، تو هم راست می گویی که من زیبا نقش ترینم.
حاضرانی که شاهد این دو ماجرا بودند، به پیامبر(ص) می فرمایند، ای رسول خدا(ص) ای سرور بزرگان ! این دو، حرف های ضد هم گفتند و شما هر دوی آن ها را راستگو خطاب کردید. از منظر منطقی نیز جمع بین نقیضین محال است. پیامبر(ص) پاسخی دادند که مایه تسکین خاطر، آرام بخش روح روان آدمی و مظهر شکوهمندی از خلق عظیم آن حضرت است، فرمودند: ای یاران ! من آئینه ای هستم که خداوند با دست خویش این آئینه را صیقل داده پس هر کس در مقابل آئینه ازلی وجود من قرار می گیرد، سیمای خود را در آن می بیند. آن که چهره طینت و باطنش زشت است، جز زشتی در این آئینه نمی بیند و آن که سیمای وجودش پاک و آراسته است، جز پاکی و آراستگی مشاهده نمی کند. تنها پیامبر(ص) و در مراتب بعد اهل بیت(علیهم السلام) آن حضرت اند که می توانند از پرتو صفت آئینگی وجود، عیب جویی ها و عیب گیری ها و یا مدایح و تعریف دیگران را بر خود نگیرند و اندوهگین و یا خودشیفته مغرور نگردند.
این پاسخ پیامبر اعظم(ص) محکی است که هرکس می تواند وجود خویش را بر آن عرضه دارد و میزان پاکی و صفای باطن و یا زشتی و پلیدی درون خود را دریابد. همچنین با همین محک می توانیم سنجش مناسبی از میزان صفا و پاکی درون آدم ها داشته باشیم. بسیاری ادعای ایمان و خودساختگی و تربیت یافتگی نفس می کنند، اما در برابر کوچکترین انتقادی که از آنان می شود، تاب و تحمل از دست داده و چنان بر می خروشند که گویی، برساحت کبریایی خداوند، عیب و ایرادی وارد شده است. این صفت و ویژگی ممتاز حضرت رسول اکرم(ص) به تعبیری زمینه ساز تجلی همه صفات برجسته انسانی نظیر صبر، تحمل، حق پذیری، اطمینان قلب، گذشت و ... است.
دعا می کنیم که خداوند به حق خلق عظیم پیامبر والامقامش حضرت محمد مصطفی(ص) قطره ای از صفات عالی و کمالی آن حضرت، را بر ما ارزانی دارد و خانه وجود ما را به نور حقیقت رسول مکرمش روشن و نورانی گرداند. بمنّه و کرمه.