علم و ایمان وجودی و موجودی
نویسنده : دکتر علیرضا صالحی
برخی از اهل حکمت علم را بر دو دسته کلی تقسیم می نمایند . یکی علم به وجود و دیگری علم به موجود . آنان باور دارند علمی که در باب وجود با همۀ ابعاد و دامنه های گستردۀ آن است هر گز کهنه نمی شود و همواره رنگ تازگی و سر زندگی دارد . اما علم به موجود کهنگی پذیر است ، چون موجود همواره در حال تغییر است و تغییر هر موجود، موجب بروز دگرگونی علم مربوط به آن موجود نیز می شود . از این قاعده می توان در پایندگی و خلل پذیری ایمان انسانی نیز استفاده کرد . بر این اساس می توان گفت ایمانی را که انسان از پرتو موجود می گیرد ، ایمانی از بین برنده ، متزلزل و خلل پذیر است . اما ایمانی که منشأ وجودی دارد و بی واسطه هر موجود فناپذیری به وجود فنا ناپذیر حضرت حق اتصال و پیوند دارد ، هرگز سستی و تزلزل و فنا در آن راه ندارد . از این رو باید تلاش کنیم تا به جای موجود ، ایمان خود را متصل به منشأ وجود و حقیقت حقۀ عالم نمائیم . بارها شاهد بوده و هستیم که برخی همواره برای توجیه بی ایمانی خود ، به ایمان خلل پذیرفته دیگران استناد می کنند . اینان پایۀ ایمانشان بر ایمان موجودات ناقصی چون خودشان استوار است . همین که آن شخص مشکل و خللی در ایمانش به وجود آمد ، ایمان او نیز به لرزش در می آید . این گونه آدم ها همین که باورهای ایمانی شان در مرتبه پست و پایینی قرار می گیرد ، رفتار دیگری را هم از خود نشان می دهند و آن بد بین شدن به همۀ جلوه های پیدا و پنهان ایمان دیگران است . از همین رو همۀ رفتارها و کردارهای مبتنی بر شاخص های ایمانی انسانها را مظهر دروغ و فریبکاری و ریاکاری قلمداد کرده و تخطئه می کنند . نوعی تقابل کشنده با اهل ایمان که عاقبت عوارض و آسیب های آن متوجه خود آنان می گردد و درونشان را همچون خوره می خورد و نابود می سازد . اگر پدیده هایی نامیمون و بیماریهایی درونی ، همچون دین گریزی و آفت پذیری ایمانی را دربارۀ بخشی از افراد جامعه بپذیریم ، برای جلو گیری و درمان آن باید جلوه های حقیقی ایمان را به نمایش گذاشت و معرفی کرد و به تعبیر بلند مولوی :
گوشم شنید قصه ایمان و مست شد کو قسم چشم؟ صورت ایمانم آرزوست
باید چهرۀ واقعی ایمان را پدیدار ساخت تا جلوه های دروغین و بدلی آن محو و نابود شوند . این وظیفه ای مشترک است که همۀ حوزه های دین و دانشگاهی باید بدان پرداخته و مسیر شکوفایی آن را فراهم نمایند .
